De (bijna) automatische toekenning van rechten en vlottere data-uitwisseling zijn belangrijk voor een overheid die een goede en snelle dienstverlening wil garanderen aan burgers en ondernemingen. Door datasystemen beter met elkaar te doen samenwerken is de automatische toekenning van gezinstoeslagen mogelijk, gebeuren er minder fouten bij het aanvragen of toekennen van huurpremies, ontstaan er nieuwe mogelijkheden zoals routeplanners die het verkeer uit de schoolomgeving weghouden of zijn er minder administratieve lasten voor ondernemers. Dat is de kracht van interoperabiliteit. Vlaanderen doet al heel wat inspanningen om deze interoperabiliteit te verhogen maar er blijven nog kansen liggen, vinden de Vlaamse sociale partners, verenigd in de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV).
Caroline Copers, voorzitter SERV: “Digitalisering maakt het mogelijk om de dienstverlening te verbeteren en nieuwe producten of diensten in de economie te ontwikkelen. De Vlaamse Regering maakt een prioriteit van de digitalisering van de overheid en de economie. Vlaanderen is voor interoperabiliteit op enkele vlakken ook koploper in Europa. De Vlaamse werkgevers- en werknemersorganisaties in de SERV vinden echter dat de inspanningen nog kunnen verbreden en versterken zodat iedereen er de vruchten kan van plukken, zowel overheid, burgers als ondernemingen. Het leidt tot minder lange procedures, minder papierwerk om iets aan te vragen en minder drempels voor het automatisch toekennen van rechten.”
Wat doet interoperabiliteit?
Interoperabiliteit maakt dat twee of meer systemen met elkaar samenwerken. Het zorgt ervoor dat regelgeving, data en informatiesystemen als puzzelstukken in elkaar passen en vlot informatie kunnen delen. Interoperabiliteit is een essentiële bouwsteen voor de digitale transformatie van de overheid en de economie.
De SERV waardeert de inspanningen die de Vlaamse Regering de voorbije jaren geleverd heeft. Zo werd in het kader van het relanceprogramma Vlaamse Veerkracht werk gemaakt van een verbeterde gegevensdeling bij vastgoedtransacties en van een versnelde uitrol van de verkeerslichtenbeïnvloeding. Uit een nieuw rapport van de SERV blijkt echter dat verdere stappen nodig en mogelijk zijn.
Interoperabiliteit verder uitbreiden
De SERV ziet drie terreinen waarop Vlaanderen verder kan inzetten:
- Digitaalvriendelijke regelgeving: van bij de beleidsvoorbereiding kan beter al rekening gehouden worden met de datastromen die nodig zullen zijn om het beleid uit te voeren en te evalueren. Zo geraakt bv. een onderdeel van het VESOC-werkgelegenheidsakkoord dat de sociale partners en de Vlaamse Regering in juli 2022 afsloten nog niet uitgevoerd omdat er geen data zijn over mensen die zowel niet langdurig werkzoekend zijn als minstens twee jaar niet actief zijn op de arbeidsmarkt. Hierdoor blijft het beleid onnodig lang in de steigers staan. Ook de regelgeving zelf in een digitale vorm opstellen, leidt tot heel wat efficiëntiewinsten op alle overheidsniveaus.
- Betere samenwerking tussen het Vlaamse, lokale en federale niveau: het eenmalig opvragen van gegevens bij burgers en ondernemingen vraagt om een overkoepelend kader voor alle bestuursniveaus in België. Zo’n kader ontbreekt voorlopig. Daardoor zal de overheid bepaalde gegevens toch dubbel opvragen. Dat is bv. het geval met diplomagegevens: het Vlaamse en lokale niveau mogen deze gegevens niet meer opvragen bij de burger. Deze afspraak geldt echter niet voor de federale overheid.
- Samenwerking tussen publieke, private en maatschappelijke actoren: samenwerking is niet alleen nodig tussen de verschillende overheden, maar ook tussen publieke, private en maatschappelijke actoren. Zo steunt de e-commerce op publieke adresdata. Overheden en ondernemingen zullen steeds vaker met dezelfde data(-infrastructuren) werken of op elkaars data steunen voor hun dienstverlening, zoals bv. data over mobiliteit en energieverbruik.
Interoperabiliteit heeft concrete impact
Naast deze structurele ingrepen zijn er ook concrete cases waar interoperabiliteit het verschil kan maken. De SERV verwijst naar 18 use cases (in bijlage) waar soms al stappen gezet zijn maar waar meer inspanningen tot een betere dienstverlening en minder administratieve lasten zullen leiden.
De use cases tonen de vele mogelijke toepassingen van interoperabiliteit. Zo kunnen de rapportageverplichtingen voor ondernemingen verminderen door hen niet telkens opnieuw gegevens te laten doorgeven via overheidsportalen of formulieren maar door hen de data eenvoudiger uit de bedrijfsprocessen te laten ophalen en in het juiste formaat aan de overheid door te sturen. Interoperabiliteit kan ook zorgen voor een betere toegankelijkheid van overheidsgebouwen voor personen met een beperking door alle gegevens over de toegang van verdiepingen, aangepaste toiletten en parkeerplaatsen slim te laten samenkomen. Interoperabiliteit is ook essentieel om een geïntegreerde tarief- en ticketintegratie tussen openbare vervoersmaatschappijen te realiseren en breder om gebruikers via Mobility-as-a-Service (MaaS) een gepersonaliseerd aanbod van publieke en private vervoersmodi te voorzien.
Bijlage: 18 use cases
- Verminder de rapportageverplichtingen van ondernemingen
- Neem actie om BIM te bevorderen in een B2G- en B2B-context
- Ontwikkel een geïntegreerde individuele leer- en loopbaanrekening
- Werk aan dienstverlening op basis van actuele inkomensdata
- Versterk de (semi)automatische toekenning van rechten
- Zorg voor een (semi)automatische toekenning van huurpremies en huursubsidies
- Maak werk van kwaliteitsvolle data over de toegankelijk van (overheids)gebouwen
- Versterk het gebruik van digitale facturatie
- Onderzoek het potentieel van digitale facturen van nutsvoorzieningen
- Versterk de inspanningen in verband met Mobility-as-a-Service (MaaS)
- Bewerkstellig een alomvattende tarief- en ticketintegratie voor het openbaar vervoer
- Sensibiliseer rond het bodempaspoort
- Maak werk van een uniek platform voor economische migratie
- Maak van een betere datakoppeling tussen omgevingsdatabanken een prioriteit
- Onderzoek het potentieel van gegevensuitwisseling over restwarmte
- Breid het subsidieregister uit
- Maak de gunning van overheidsopdrachten transparant
- Zorg voor geïntegreerde medicatieschema’s
Meer info over de 18 use cases vind je in het SERV-rapport Werk maken van interoperabiliteit voor een digitale overheid en economie vanaf p. 143.